Ana SayfaAlgoritma ve ProgramlamaFord Fulkerson Algoritması

Ford Fulkerson Algoritması

Ford Fulkerson Algoritması Tarihi; Çizge Teoreminin tarihi, 1736 yılında ilk kez Leonhard Euler tarafından çözümlenen, Königsberg’ in 7 köprüsü (graf teorisi nedir) problemi ile başlamaktadır. Birçok problem Euler tarafından bulunan bu teorem üzerinden çözümlenmektedir. Bunlardan birisi de azami akış (max flow) problemidir.

Herhangi bir başlangıç noktasından hedef noktasına olan azami akışı belirlemek için kullanılan Ford Fulkerson Algoritması 1956 yılında L.R Ford ve D.R Fulkerson tarafından bulunmuştur. Günlük hayattaki önemi çok büyük olan bu algoritma kullanıldığı bazı yerler; elektrik devreleri, bilgisayar ağ sistemlerinin optimizasyonu, trafik akışını yönlendirme, elektrik, su ve atık su akışını yönlendirmede  kullanılmaktadır.

Algoritmanın sözde kodu (pseudo code):

  1. İlk artık çizgeyi oluştur (residual graph).
  2. Residual graph’ ta başlangıç noktasından bitiş noktasına ulaşan yol olduğu sürece
    aşağıdaki adımları yap:
    a) Başlangıç noktasından bitiş noktasına olan yolu belirle
    b) Yol üzerindeki maximum kapasiteyi (δ ) belirle
    c) Yol üzerindeki akışı δ değerince arttır
    d) Geri dönüş yolundaki akışı δ değerince azalt

Ford Fulkerson Algoritması örnek:

Bir örnek ile algoritmanın çalışmasını inceleyelim. Verilen çizgede s noktasında bulunan arıtma merkezinden t noktasına akan maximum su miktarını bulalım.

ford-fulkerson-algoritmasi-ornek

Resimde oklar üzerinde görünen kırmızı değer o anki yol üzerinde bulunan su miktarını, mavi renkli rakamlar ise yolun kapasitesini belirtmektedir. Yani s noktasından a noktasına maximum 9 birim su göderilebilir ancak şuan yol üzerinde bir akış bulunmamaktadır. Aynı şekilde, a-c yolunun kapasitesi 8 birimdir ve bu yol üzerinde de henüz bir akış yoktur.
Algoritmanın birinci adımında ilk residual graph belirlenir.

residual-graph

Residual graph belirlenirken güncel çizge baz alınır. Şuan ki güncel çizgede s-a kapasitesinin 9 birim olduğu ancak henüz bir akış olmadığı görülmektedir. Bu yüzden s-a yolunun kapasitesi 9-0 = 9 (kapasite – akan değer) birimdir ve herhangi bir akış olmadığı için a noktasından s noktasına dönüş yolu 0 birimdir. Aynı şekilde s noktasından b noktasına herhangi bir akış yoktur ve yolun kapasitesi 9 birimdir. Bu sebepten dolayı s noktasından b noktasına giden yolun değeri 9-0 = 9, b noktasından s noktasına dönen yolun değeri 0 birimdir. Aynı şekilde a-c yolu incelendiğinde yolun kapasitesinin 8 olduğu ve yol üzerinde bir akış olmadığı tespit edilir. Bu sebepten ötürü a-c değeri 8, c-a değeri 0 birimdir. Bu şekilde tüm noktaların gidiş ve dönüş değerleri belirlenir.

Residual graph oluşturulurken değeri 0 olan yolların çizilmesine gerek yoktur. İlk residual graph’ tan değeri 0 birim olan yollar çıkartılıp sadeleştirildiğinde aşağıdaki şekil ortaya çıkmaktadır.

residual-graph-nedir

Algoritmanın bir sonraki adımında residual graph üzerinde, başlangıç noktasından bitiş noktasına ulaşan herhangi bir yol aranmaktadır. Bunu mümkün kılan birden fazla yol vardır. Bunlardan bazıları:

s→a→c→t
s→b→d→t
s→a→b→c→t

Bu yollardan herhangi birisi seçilir ve seçilen yolun maximum kapasitesi belirlenir. Seçilen bu yolun kapasitesi yol üzerindeki en düşük kapasiteye eşittir.

ford-fulkerson-metodu
İlk olarak s→a→c→t yolu seçilsin. Bu yolun kapasitesi min{9, 8, 10} = 8 birimdir.
Bir sonraki adımda başlangıç çizgesi yenilenir ve seçilen yoldaki akış değerleri güncel-
lenir. Bir sonraki adıma geçmeden önce güncellenen çizgeye ait yeni bir residual graph
oluşturulur.

residual-graph-ornek

Oluşturulan çizgede s→a→c→t yoluna ait gidiş ve dönüş değerleri güncellenir.
s-a yolunun kapasitesi 9 birimdi ve yol üzerinde herhangi bir akış yoktu. Bir önceki
adımda bu yol üzerinden bitiş noktasına 8 birimlik bir akış sağlandı. Bu sebepten ötürü s-a yolunun yeni akış değeri 8, kapasite değeri ise 9-8 = 1 birim olmuştur. Aynı şekilde a-c
ve c-t yollarının değerleride güncellenmelidir. Güncellenen çizgede bu yola 8 birimlik
akış kazandırıldığı için residual graph’ ta a-c yolunun yeni kapasitesi 8-8 = 0 birim ve akış değeri 8 birimdir. Başlangıçta belirtildiği üzere değeri 0 birim olan yolun çizilmesi mecburi değildir. Bu yüzden sadece iki nokta arasındaki akış 8 birim olarak
gösterilmiştir. Son olarak, güncellenen c-t yolunun yeni değerleri ise 10-8 = 2 birimlik
kapasite ve 8 birimlik akıştır.

Algoritmaya göre oluşan yeni residual graph’ta başlangıç noktasından bitiş nokta-
sına yeni yol aranır. Yeni bulunan yollar:
s→a→b→c→t
s→b→c→t
s→b→d→t
Bu yollar arasından tekrar birisi seçilir. Yeni seçilen yol s→b→d→t olsun.

residual-graph-ornekleriBu yolun maximum kapasitesi min{9, 3, 7} = 3 birimdir. Bir önceki güncel çizge
tekrardan yenilenir, seçilen yol üzerinden 3 birimlik akış sağlanır ve oluşan bu yeni
çizgeye ait residual graph çizilir.

ford-fulkerson-algorithmBir önceki residual graph’ ta olduğu gibi burada da seçilen yol üzerindeki kapasite
ve akış değerleri yenilenir. s-b yolunun kapasitesi 9 birimdi ve herhangi bir akış yoktu.
Çizgeye kazandırılan yeni akış sayesinde s-b yolunun yeni kapasite değeri 9-3 = 6 bi-
rim ve akış değeri 3 birim olarak geçilir. Aynı şekilde b-d yolu için hesaplanan yeni
değerde kapasite 3-3 = 0 birim ve akış değeri 3 birim olarak bulunur. Son olarak d-t
yolunun sahip olduğu 7 birimlik kapasite 7-3 = 4 birime düşer.
Algoritma tekrardan güncel residual graph üzerinden yeni yol arar. Yeni bulunan
iki farklı yol vardır. Bunlar

s→a→b→c→t
s→b→c→t
Yeni seçilen yol s→b→c→t olsun.

ford-fulkerson-algoritmasi-nedir

Son güncel residual graph’ tan bu yolun maximum kapasite değerinin min{6, 1,
2} = 1 birim olduğu görülür ve bu yol üzerinden fazladan 1 birimlik akış sağlanır.
Güncellenen s-b yolunun yeni akış değeri 4, b-c yolunun 1 ve c-t yolunun ise 9
birimdir. Başlangıç noktasından bitiş noktasına yeni yol bulmak için tekrardan residual
graph çizilir.

ford-fulkerson-algoritmasi-matlabYeni çizilen residual graph’ ta da akış ve kapasite değerleri güncellenir. 6 birimlik
kapasiteye sahip olan s-b yolunun yeni kapasitesi 6-1 = 5 birime düşerken 3 birimlik
olan akış değeri 3+1 = 4 birime yükselir. Aynı şekilde b-c yolunun yeni kapasite değeri
1-1 = 0 birim olurken akış değeri 0+1 = 1 birim olur ve son olarak c-t yolu 2-1 = 1 bi-
rimlik kapasite ve 8+1= 9 birimlik akış değerine sahip olur.
Yeni yol bulmak için son güncel residual graph incelendiğinde başlangıç noktasın-
dan sadece a ve b noktalarına ulaşılabildiği görülür. Bitiş noktasına ulaşılamadığı için
algoritma tamamlanır.

Son olarak maximum akış değeri hesaplanır. Bu değer residual graphta başlangıç
noktasına akan değerlerin toplamına yada bitiş noktasından çıkan değer-
ler toplamına eşittir. s noktasına giren değerlerin toplamı 8+4 = 12 birim t noktasından
çıkan değerlerin toplamı 9+3 = 12 birimdir. Yani s noktasında bulunan bir arıtma mer-
kezinden t noktasına en fazla 12 birimlik su pompalanabilir.

Ali Cevik
Ali Cevik
Merhabalar. İsmim Ali Çevik ve 22 yaşındayım. Almanyada RWTH-Aachen Üniversitesinde bilgisayar bilimleri öğrencisiyim. İyi derecede Almanca ve orta derece İngilizce bilmekteyim. Hobi olarak yaptığım aktiviteler piyano çalmak, müzik dinlemek, ufak çaplı oyunlar ve yazılımlar üretmek/geliştirmek ve IT-Kitapları okumak.

3 Yorum

Subscribe
Bildir
guest
3 Yorum
Inline Feedbacks
View all comments
Arıcılık Malzemeleri

Yeni Yazılar

Mühendislik Maaşları

Bunları Gördünüz mü?