Diyot, elektriğin yalnızca bir yönde akmasına izin veren elektronik bir bileşendir.
Diyotun başlıca rolü devre içindeki gerilimi veya akımı etkiyerek yönlendirme yapmaktadır. Bir elektrik sinyalinin devre içinde istenmeyen veya beklenmeyen yollar almasını önlemek için son derece yararlı olmaktadır.
Bir elektrolitik kapasitör gibi, tüm diyotlar da kutupludur. Yani bir anota (pozitif tarafı) ve katota (negatif tarafı) sahip olduğu anlamına gelmektedir. Katotun yönünü (üstteki resimde sağ gri çizgi) çevresinde küçük bir çizgiden ayırt edebilirsiniz.
Şematik olarak, diyotlar bir duvarı işaret eden ok gibi görünmektedir. Pozitif voltajın ok yönünde akabileceği ama duvarın diğer yönden gelen geri akışı engelleyeceği çağrışımını da yapabilirsiniz.
Diyot Nasıl Çalışır?
Bir diyot, boşalma bölgesi tarafından ayrılmış P-tipi (pozitif) silikon ve N-tipi (negatif) silisyumdan yapılmış bir PN birleşiminden oluşur. Boşaltma bölgesi bir yalıtkan gibi davranmaktadır. Basitçe söylemek gerekirse, P bölgesi anoda, N-bölgesi de katota bağlıdır. Boşalma bölgesi ise ikisi arasında bulunmaktadır.
P-bölgesi toprak hattına ve N-bölgesi de pozitif bir gerilime bağlandığında (ters yönde bağlanma durumu) elektrik akışının olmayacağı anlamına gelir.
P-bölgesine pozitif bir voltaj uygulandığında ve N-bölgesi de toprağa bağlandığında, boşalma bölgesi tamamen kaybolur ve elektrik akışı sağlanır.
Boşaltma bölgesinin ortadan kalkabilmesi için biraz voltaj feda edilmelidir. Buna voltaj düşmesi denir. Standart silikon bir diyotta bu genel olarak 0.7V’dur. Başka bir deyişle, 5V sinyaliniz varsa ve 0.7V’luk bir düşüşle bir diyottan geçerse, diğer ucundan çıkan voltaj 4.3V olacaktır. Diyotun türüne bağlı olarak bu değerin üstünde veya altında dalgalanabilir.
Seri olarak üç diyodunuz varsa, her bir diyot boyunca 0,7V kaybedersiniz ve bu zincirin en ucundaki gerilim 2.9V olacaktır. Bu önemli bir kayıba neden olur ve diyotların az miktarda kullanılmasının nedeni de budur.
Diyotların nasıl okunacağı hakkında fazla bilgi yoktur. Tipik olarak, diyotun ismi hemen üzerine basılır. Adı, onun parça numarasıdır ve bileşenin gerçek değeri ile ilgisi yoktur. Bazen adı yatay olarak gövdeye yazılıdır ve okunması daha kolaydır.
Özel Diyotlar
Diotlar genelde aynı görevi yaparken, bazı özel diyotlar özel işlevleri yerine getirirler.
Schottky diyotlar standart diyotlara çok benzer, ancak çok düşük ileri gerilime (0.2V kadar az) ve gerçekten hızlı bir anahtarlamaya sahiptir. Diyotun çok hızlı çalışması gereken uygulamalarda ve/veya minimum voltaj kaybının istendiği alanlarda tercih edilir.
Zener diyotlar da normal diyotlar gibi çalışır. Ancak, zener diyotuna ters yönlü gerçekten büyük bir gerilim uygulandığında, hak ettiği şekilde Zener Etkisi devreye girer ve sabit miktarda elektriğin diyot yoluyla ‘yanlış yolda’ akmasına izin verir. Bu, diyodu düşük akımlı uygulamalarda voltaj regülatörü gibi çalışarak kullanışlı olmasını sağlar.
Son olarak, diğerlerinin üzerinde parlayan diyot; LED’dir.