Karanlık Madde ve Karanlık Enerji

[Büşra Nur Özcan]

Özellikle son yıllarda bilimin üzerinde durduğu, doğrudan ispatlarına rastlanamasa da dolaylı olarak kanıtları artan bu gizemli konu üzerinde sizlere küçük bir yazı hazırlamak istedim. Keyifli okumalar dilerim.

Bir kütleçekim ilkesine dayanan karanlık madde, doğrudan görülebilir olmasa da uzaydaki nesnelere ve ışık ışınlarına etkiyen kütleçekim sebebiyle saptanabiliyor. Örneğin Ay'ın görülemese bile var olduğu çıkarımı, Dünya'ya etkiyen ve yörüngesini kaydıran kütleçekim sebebiyle yapılabiliyor. Bu durum Güneş ve diğer gezegenler arasındaki mesafeden de örneklendirilebilir. Merkür, Güneş'e ortalama 0,38 AB uzaklığıyla (1 AB=150 milyon km) en yakın gezegen olarak bilinir ve kendi etrafındaki bir turu yaklaşık 58 Dünya günüdür. Bu yavaşlık Güneş'in kütleçekim etkisine fazlasıyla maruz kalmasından kaynaklanmaktadır.

İsviçreli gökbilimci Fritz Zwicky, Coma galaksi kümesini incelerken kütleçekimin bu dev galaksi kümesini bir arada tutabilmesi için görünenden daha fazla miktarda kütle içermesi gerektiği sonucuna 1930'lu yıllarda ulaştı. Karanlık madde adını verdiği bu görünmez kütle, galaksi içindeki yıldızların hareketlerini etkiliyordu.

Karanlık maddenin galaksilerde kanıtının görülmesinin aksine karanlık enerji, evrene bir bütün olarak bakıldığında daha anlaşılabilir oluyor. Evren, başlangıcından itibaren genişlemekte ve Büyük Patlama'nın ardından bu genişleme oldukça hızlı gerçekleşiyordu. Ardından zamanla bu genişleme yavaşladı, kütleçekim kuvveti bu yavaşlamanın sebebiydi. Yaklaşık 5 milyar yıl önce genişleme yeniden hızlandı. Gezegenleri birbirinden uzaklaştıran, genişlemeyi hızlandıran, kütleçekim etkisine karşıt bir sonuca ulaştıran karanlık enerjidir.

Evrendeki enerji açığını kapatan karanlık enerji, kozmolojik hesap dengesini sağlamıştır. Evren'in %4'ü normal maddeden (baryonlar), %23'ünün egzotik bir maddeden (baryonlardan oluşmayan), %73'ünün ise karanlık enerjiden oluştuğu bilinmektedir.

Her geçen zaman içinde, hakkında daha fazla bilinmezliğe ulaştığımız bir evrende yaşamak size nasıl hissettiriyor?

 

[birx]

Dünya, Güneşin çevresinde saniyede 30km hızla dönüyor, Güneş'te saniyede 16,5km hızla Vega yıldızına doğru hareket ediyor bizi de peşinden götürüyor, aynı zamanda Güneş , Samanyolu etrafında saniyede 220km hızla dönüyor ve galaksi çevresinde bir turunu 250milyon yılda tamamlıyor...Samanyolu'da saatte 2milyon km hızla hareket ediyor....ve evrende Samanyolu galaksisi gibi içinde milyonlarca yıldız bulunan 2 trilyon galaksi olduğunu biliyoruz ! kısaca dünya uzayda bir geçtiği yerden bir daha geçmiyor.... evrenin büyüklüğünü insan zihni hayal edemez ama Yaratıcının ( Allah CC ) büyüklüğünü bu dünyada anlamanın mümkün olmadığını hisseder !

Karanlık evrende bir çakıl taşı bulunca seviniyoruz ! , Newton 'da bu bilinmezliği böyle ifade etmişti " Dünyaya nasıl göründüğümü bilmiyorum; ama ben kendimi, henüz keşfedilmemiş gerçeklerle dolu bir okyanusun kıyısında oynayan, düzgün bir çakıl taşı ya da güzel bir deniz kabuğu bulduğunda sevinen bir çocuk gibi görüyorum. "