- Kayıt
- 9 Şubat 2015
- Mesajlar
- 29
- Tepkiler
- 36
- Yaş
- 28
Merhaba arkadaşlar, size yaklaşık yarım asır süren tarihin en uzun deneyi hakkında biraz bilgilendirme yapmak istiyorum. Yaklaşık 750 milyon dolar ve 40 yıl süren Kütleçekim Sondası B adı verilen bu projenin asıl amacı neydi?
Projenin amacı Einstein'in bir zamanlar ortaya attığı bir iddiaya dayanıyordu. Genel görelilik kuramı olarak bilinen kuramda 'Einstein kütleye sahip cisim uzayı büker' savını ortaya atmıştı.(Bu konuyla alakalı yazıya yani kütlenin uzayı bükmesi konusuyla alakalı makalemize buradan ulaşabilirsiniz). Bir elektrik yükünü hızla çevirirseniz belirli bir momentuma sahip olur ve manyetik alan oluşturur. Einstein aslında bunun aynısını bir kütleyi döndürdüğünüzde de görebileceğimizi söyledi. Fakat denklemlere göre bunu herhangi bir laboratuvarda test etmek mümkün değildi çünkü bu manyetik etki bizim laboratuvar ortamında ölçemeyeceğimiz küçüklükteydi.
Bu düşünceyi ispatlamak için yol arayan Leonard Schiff isimli bir fizikçi bir çözüm yolu buldu. Bir Jiroskop ile bu iddiayı test etmek mümkündü. Düşünce oldukça basitti jiroskop dönerken ekseni sabit bir noktayı gösterir böyle bir cismi uzaya gönderirsek dünya etrafında dönen jiroskopun da ekseni farklı yönü gösterecekti. Düşünce basitti ama dediğimiz gibi bu küçük etkiyi ölçmek oldukça zor olacaktı. Leonard Schiff ve ekibi eksenleri bir yıldıza sabitlenmiş 4 jiroskobu takip ederek bu etkiyi ölçmenin yolunu buldular. Yani uzay bükülüyorsa jiroskopların da eksenleri kayacak ve yıldızı göstermeyecekti. 1962 yılında NASA'ya başvuran ekip 1 milyon dolar ödenek istedi. Projenin tamamlanma süresi 3 yıl olarak tahmin ediliyordu. Ne yazık ki proje beklendiği gibi kolay ilerlemedi. Bu güne kadar üretilmiş en pürüzsüz 4 nesneyi üretmek ve bir teleskopla uzaya yollamak için gereken teknolojiyi Brad Parkinson: '' Bu teknoloji ürkütücü, katırın önündeki havuç gibiydi. Bunu yapabileceğimiz zaman her 5-10 yıl uzaktaydı ve 35 yıl boyunca hep 5-10 yıl ileride oldu'' olarak belirtmiştir. Proje tam 9 kez NASA tarafından iptal edilmişti.
2004 yılında teleskop nihayetinde uzaya yollandı. Projenin başlangıçta bulunan 3 üyesinden sadece bir kişi bunu izleyebildi. Peki proje sonunda ne oldu?
1 yıl boyunca yörüngede kalan ve yıldıza sabitlenen jiroskoplardan tam veri alınmaya başlanacağı zaman tekrar bir sorun ortaya çıktı. Çözmek için milyon dolarlar gereken bu sorun biten fonlar yüzünden çözülemeyeceği anlaşılınca yarım yüzyıla patlamış proje boşa gidecek gibi duruyordu. Neyse ki bir kaç yerden daha fon kaynağı belirdi ve sorunlar çözüldü. Sonuç olarak çok hassas ölçümlerle yapılan incelemelerde jiroskoplar Einstein'in denklemlerine çok yakın sonuçlarla sapmaya uğradı ve yıldızı göstermemeye başladı. Bu deney ne kadar uzun ve çok büyük paraların harcanmasına sebep olsa da uzayın bir kumaş gibi bükülebilir bir şey olduğunu doğrudan ispatlayan ilk deneydir
Projenin amacı Einstein'in bir zamanlar ortaya attığı bir iddiaya dayanıyordu. Genel görelilik kuramı olarak bilinen kuramda 'Einstein kütleye sahip cisim uzayı büker' savını ortaya atmıştı.(Bu konuyla alakalı yazıya yani kütlenin uzayı bükmesi konusuyla alakalı makalemize buradan ulaşabilirsiniz). Bir elektrik yükünü hızla çevirirseniz belirli bir momentuma sahip olur ve manyetik alan oluşturur. Einstein aslında bunun aynısını bir kütleyi döndürdüğünüzde de görebileceğimizi söyledi. Fakat denklemlere göre bunu herhangi bir laboratuvarda test etmek mümkün değildi çünkü bu manyetik etki bizim laboratuvar ortamında ölçemeyeceğimiz küçüklükteydi.
Bu düşünceyi ispatlamak için yol arayan Leonard Schiff isimli bir fizikçi bir çözüm yolu buldu. Bir Jiroskop ile bu iddiayı test etmek mümkündü. Düşünce oldukça basitti jiroskop dönerken ekseni sabit bir noktayı gösterir böyle bir cismi uzaya gönderirsek dünya etrafında dönen jiroskopun da ekseni farklı yönü gösterecekti. Düşünce basitti ama dediğimiz gibi bu küçük etkiyi ölçmek oldukça zor olacaktı. Leonard Schiff ve ekibi eksenleri bir yıldıza sabitlenmiş 4 jiroskobu takip ederek bu etkiyi ölçmenin yolunu buldular. Yani uzay bükülüyorsa jiroskopların da eksenleri kayacak ve yıldızı göstermeyecekti. 1962 yılında NASA'ya başvuran ekip 1 milyon dolar ödenek istedi. Projenin tamamlanma süresi 3 yıl olarak tahmin ediliyordu. Ne yazık ki proje beklendiği gibi kolay ilerlemedi. Bu güne kadar üretilmiş en pürüzsüz 4 nesneyi üretmek ve bir teleskopla uzaya yollamak için gereken teknolojiyi Brad Parkinson: '' Bu teknoloji ürkütücü, katırın önündeki havuç gibiydi. Bunu yapabileceğimiz zaman her 5-10 yıl uzaktaydı ve 35 yıl boyunca hep 5-10 yıl ileride oldu'' olarak belirtmiştir. Proje tam 9 kez NASA tarafından iptal edilmişti.
2004 yılında teleskop nihayetinde uzaya yollandı. Projenin başlangıçta bulunan 3 üyesinden sadece bir kişi bunu izleyebildi. Peki proje sonunda ne oldu?
1 yıl boyunca yörüngede kalan ve yıldıza sabitlenen jiroskoplardan tam veri alınmaya başlanacağı zaman tekrar bir sorun ortaya çıktı. Çözmek için milyon dolarlar gereken bu sorun biten fonlar yüzünden çözülemeyeceği anlaşılınca yarım yüzyıla patlamış proje boşa gidecek gibi duruyordu. Neyse ki bir kaç yerden daha fon kaynağı belirdi ve sorunlar çözüldü. Sonuç olarak çok hassas ölçümlerle yapılan incelemelerde jiroskoplar Einstein'in denklemlerine çok yakın sonuçlarla sapmaya uğradı ve yıldızı göstermemeye başladı. Bu deney ne kadar uzun ve çok büyük paraların harcanmasına sebep olsa da uzayın bir kumaş gibi bükülebilir bir şey olduğunu doğrudan ispatlayan ilk deneydir