Ana SayfaBilimGök Cisimlerinin Yerleri Nasıl Belirlenir

Gök Cisimlerinin Yerleri Nasıl Belirlenir

Merhaba arkadaşlar bu yazımızda gökyüzünde gök cisimlerinin yerleri nasıl belirlenir ve gökyüzünde gök cisimleri günlük hareketlerini kısaca sizlere anlatacağım. Bir gözlem aletini bir gök ­cismine yöneltmek için, bunun gökyüzündeki konumunu büyük bir duyarlılıkla bilmek gerekir. Bunun için birtakım koordinat sistemleri kullanılır; gökyüzünün herhangi bir nok­tasının konumu, bir referans düzlemine bağlı iki parametreyle belirlenir. En çok kullanılan sistemlerden biri, ekvator ko­ordinat sistemidir. Coğrafi koordinat sisteminin (enlem ve boylam) benzeri olan bu sistemde, referans düzlemi, Dünya ekva­torunun düzlemiyle çakışan gök ekvatorudur. Burada, gökkürenin her noktasının konumu bahar açısı (α) ve yükselimle (δ) işaretlenir. Bunların Dünya’da kullanılan benzerleri bahar açısı için boylam, yükselim için en­lemdir. Başlangıç boylamı olan Greenwich meridyeninin eş­değeri, kutuplardan ve Güneş’in ilkbahar ılım noktasındayken yer aldığı gökyüzü noktasından geçen büyük bir çemberdir (saat çemberi). Bu sistem, gözlem yerinden bağımsız olma üstün­lüğünü taşır ve iki dönme ekseninden biri Dünya kutuplarından geçen eksene paralel olan bütün teleskoplarda kullanılır.

Yaygın olarak kullanılan bir başka sistem, yatay koordinat sistemidir; bunun referans düzlemi, gözlem yerinin ufkuna paralel olan düzlemdir. Bu sistemde gök kürenin her noktası ufuktan yüksekliği ve Güney açısıyla işaretlenir; yükseklik söz konusu noktayı ufuktan ayıran açı, Güney açısıysa Güney doğrultusuyla yaptığı açıdır: söz konusu sistem altazimut tipi bir donanımı olan, yani yatay ve düşey eksenler çevresinde hareket edebilen aletlerde kullanılır. Ancak bir gök cisminin bu şekilde tanımlanan koordinatları belli bir yerde ve belli bir anda geçerlidir; Dünya’nın dönmesi nedeniyle sürekli olarak değişir.

Diğer astronomi koordinat sistemleri arasından Dünya’nın Güneş çevresinde dönüş düzlemi (tutulum düzlemi) ve ilkbahar noktasıyla çakıştırılan koordinat sistemi, ayrıca gökadamızın diskinin ortalama düzlemi ve bu düzlemin, gökada merkezi doğrultusunda yer alan bir noktasına indirgenen gökada koordinat sistemi örnek gös­terilebilir.

Gök Cisimlerinin Günlük Hareketi

Yıldızların, dev bir küre (şekil 1) üzerinde tespit edil­diği varsayılabilir; bu kürenin merkezi Dünya’dır; Dünya ile aynı eksen çevresinde, aynı periyotla (23 saat 56 da­kika), ancak ters yönde döner.

gökyüzünde gök cisimlerinin günlük hareketi
şekil 1

Bu günlük hare­ket, takımyıldızları kümesinin iki gök kutbu çevresinde yer değiştir­mesine yol açar. Gök kürenin tamamı, ancak ekvator boyunca görülebilir. Ekvator dışında hare­ket, takımyıldızları kü­mesinin iki gök kutbu çevresinde yer değiştirmesine yol açar. Gök kürenin tamamı, ancak ekvator boyunca görülebilir. Ekvator dışında bazı yıldızlar sürekli uf­kun altında kalır; bazıla­rı da doğar ve batar. Ni­hayet, kutup dairesi yıl­dızları adı verilenler, en­leme bağlı olarak, daima ufkun üstünde yer alır.

Kemal Okur
Kemal Okur
Fırat Üniversitesi Mekatronik mühendisliği 4. sınıf öğrencisiyim. İlgi alanlarım elektrik elektronik, mekatronik, kendin yap, uzay zaman olgusu, Mucit ve bilim adamları.

1 Yorum

Subscribe
Bildir
guest
1 Yorum
Inline Feedbacks
View all comments
Arıcılık Malzemeleri

Yeni Yazılar

Mühendislik Maaşları

Bunları Gördünüz mü?