Ana SayfaFizikKara Delik Nedir ve Nasıl Oluşur

Kara Delik Nedir ve Nasıl Oluşur

Kara delik ışık saçmamasından dolayı kara olarak nitelenmiştir. Aslında yüksek miktarda morötesi ışık yayar ancak bunu net bir şekilde gözlemleyemeyiz. Bir kara deliğin merkezinde, kütlenin sonsuz yoğunluğa kadar ezildiği tekillik bulunur; yerçekiminin çekimi son derece güçlüdür ve uzay zamanının sonsuz eğriliği vardır. Burada, uzaydan ve zamandan söz etmek artık anlamlı değildir. Bunun anlamı kara delik 4. Boyut olarak tanımladığımız uzay, zaman ve kütle çekim kuvvetinin üstünde bir boyuttadır.

kara delik

Tekillik üzerinde sıkışan, uzay ve zaman, onları bildiğimiz haliyle var olmayı bırakır. Kara delik uzayda çok yüksek miktarda gravitasyönel etkiler sergileyen, ışığın içindeki parçacıkların hatta radyasyonun bile içinden kaçamadığı ve hiç bir şey gözlemlenemeyen bir bölgedir. Genel görelilik teorisinde belirli miktarda küçülen bir kütlenin bir kara delik oluşturmak için uzay zamanı büyük miktarda bükebileceğini öngörür. Hiçbir şekilde kaçışı olmayan bu bölgeye olay ufku denir. Olay ufku tek kelimeyle muazzam bir görüntüye sahip olmakla birlikte en karanlık gizemleri de ardında saklar, bir yıldızın yaşam döngüsü nihayetinde çok büyük yıldızların çökmesi ile kara deliklerin oluşması muhtemeldir.

olay ufku

Bir kara delik oluşumundan sonra etrafındaki cisimleri emerek ve diğer kara deliklerle birleşerek kütlesini büyütür. Etraftaki yıldızları emerek süper emici kara delikler oluşur. Çoğu gök adanın merkezinde bu tür bir kara delik olması muhtemel olmakla birlikte olmasa bile oluşabilir. Kendi samanyolu galaksimizde bile 4,3 milyon güneş kütlesinde süper emici kara delik vardır. Yerçekiminin çökmesi kara delik oluşumunu sağlayan tek faktör değildir. Yeterli yoğunluğu elde eden, yüksek enerjili çarpışmalarda kara delik oluşumu gözlenir.

hawking radyasyonu

Stephen Hawking kara deliklerin tamamen siyah olmadıkları, az miktarda termal radyasyon yardıklarını öngördü bu etki Hawking Radyasyonu olarak biliniyor. Kuantum alan teorisini statik bir kara delikli arka plana uygulayarak, kara deliklerin mükemmel bir siyah vücut spektrumu gösteren parçacıkları yayması gerektiğini tespit etti.

Bir kara delik çok küçükse, radyasyon etkilerinin çok güçlü olması bekleniyor. Bir insana kıyasla ağır olan bir kara delik bile anında buharlaşır. Bir araba kütlesi olan bir kara deliğin çapı yaklaşık 10-24 m olur ve bu süreyi kısaca Güneş’in 200 katından daha fazla bir parlaklığa sahip olacak şekilde bir nanosaniye buharlaşabilir.

Yani diğer bir açıdan bakarsak kara delikler radyasyon yayarak küçülürler, enerji ve kütle kaybederler kütleleri azaldıkça kütle çekim etkileri azalır ve ışınlar ve radyasyonlar olay ufkundan daha kolay bir şekilde sıyrılabilirler buna dayanarak insanoğlu eğer bir kara delik incelemek istiyorsa bunu yaşlı ve ölmek üzere olan bir kara delik üzerinde yapmalı ama bunu ölçmek biraz zor yolculuğa çıkmadan önce yapılan bir gözlemde yaşlı olan bir kara delik yanında gittiğimizde çoktan buharlaşmış olabilir. Herhangi bir karadelikte sadece birkaç iç parametre olduğu için kara deliğin oluşumuna giren madde hakkındaki bilgilerin çoğu yok olur.

Bir kara deliğe giren maddenin türüne bakılmaksızın, sadece toplam kütle, yük ve açısal momentum ile ilgili bilgilerin korunduğu gözlemleniyor. Kara deliklerin sonsuza kadar sürdüğü sürece bu bilgi kaybı o kadar sorunlu değildir, çünkü bilgi, kara deliğin içinde var olduğu düşünülürse, dışarıdan erişilemezse de, olay ufku üzerinde holografik prensibe uygun olarak temsil edilir. Ve kara delikler evrendeki en büyük kütleli cisimlerdir bunun nedeni E=mc2 dir yani enerji=kütle evrendeki en çok enerji barındıran cisim aynı zamanda en büyük kütleli cisim olma ünvanını da elinde bulundurur.

İlginizi çekebilir: kara delikler nasıl oluşur

7 Yorum

Subscribe
Bildir
guest
7 Yorum
Inline Feedbacks
View all comments
Arıcılık Malzemeleri

Yeni Yazılar

Mühendislik Maaşları

Bunları Gördünüz mü?