Ana SayfaBilimAnna Johnson Pell Wheeler Kimdir

Anna Johnson Pell Wheeler Kimdir

Anna Johnson Pell Wheeler 1883 – 1966 yılları arasında yaşamış Amerikalı kadın matematikçidir. Matematikte üstün çalışmaları ile tanınmış birçok üniversiteyi de fetih etmiş olağanüstü bir kişiliktir. Ailesi Anna’nın doğmasından on yıl önce İsveç’ten taşınıp Amerika’ya göç etmiştir. Henüz 16 yaşında Dokata Üniversitesinin dikkatini çekmiş ve üniversitenin matematik hocaları onu yakın markaja almıştır. Özellikle matematik hocası olan Alexsander Pell, Anna’nın matematik okuması için ailesine telkinlerde bulunmuştur.

anna johnson pell wheeler kimdir

Dakota Üniversitesinden mezun olduktan sonra, Iowa Üniversitesinde de Galois Teorisinin Lineer Diferansiyel Denklemlere Uygulaması adlı çalışması ile Iowa Üniversitesinden master derecesini almıştır. Bununla yetinmeyip çalıştığı konuyu daha derinlere kadar incelemek isteyen Anna Harvard Üniversitesinden ikinci bir master derecesi aldı.

Birçok ünlü matematikçi ile çalışma fırsatı buldu. Şans ondan yana gibi gözüküyordu. Matematiğin dünya çapındaki merkezi olan Almanya’daki Göttingen Üniversitesine Wellesley Kolejinden bir burs alarak gitti. Dünya matematiğine iz bırakmış matematikçiler olan Hilbert, Klein, Minkowski gibi birçok matematikçiden dersler aldı. Hayatı o kadar ilginç bir hal almıştı ki onu matematiğe yönlendiren hocasına aşık olmuş ve Alexsandre Pell ile Göttingen’de evlenmiştir. Hilbert ile önemli çalışmalara imza atmak için başladığı çalışmaları bazı anlaşmazlıklar yüzünden yarıda kalmış ve işini tamamlayamadan Amerika’ya tekrar geri dönmüştür. Doktora çalışmaları yarıda kalan Anna hiç pes etmemiştir.

anna johnson pell wheeler hayatı

 

1909 yılında eşinin çalıştığı Chicago Üniversitesinden doktora derecesini aldı. Aralarında çıkan anlaşmazlıkları ve küskünlüğü eriten Anna uzaklarda da olsa Hilbert ile tekrar barışmış ve o dönemin en büyük matematikçisi ile ( Hilbert ile ) “fonksiyon analizi yaklaşımları” adı altında fonksiyonel analizin temel konularının temellerini atmıştır. Çalışmaları matematik dünyasını o kadar heyecana düşürmüştü ki 1927 yılında dünyanın en köklü matematik kuruluşu olan Amerikan Matematik Derneğinde konferans veren ilk kadın matematikçi olarak tarihe geçmiştir.

Birçok ders kitabı yazmış ve onlarca makale yayınlamıştır. 1920 yılında kendinden yaşça büyük eşini kaybetmesiyle psikolojik olarak çöküntüye uğrayan Anna çalıştığı Bryn Mawr College da çalışmaya başladı. 1924 yılında çalıştığı kurumun bölüm başkanının emekliye ayrılmasıyla bölüm başkanlığına getirildi. Yalnızlık psikolojisi ile boğuşurken tekrar evlenme kararı aldı. Eşi Arthur Wheeler Princeton Üniversitesinde çalışıyordu.

Onu yalnız bırakmamak için onun yanına gitti. Princeton Üniversitesinde yarı zamanlı öğretmenlik yapmış o dönemin diğer en büyük kadın matematikçisi Emmy Noether ile çalışmıştır. Emmy Noether’i de Bryn Mawr Kolejine alıp getirdikten sonra Emmy Noether rahatsızlanıp hayata gözlerini yumar. Belki de eşinden sonra en güvendiği kişi olan Emmy Noether’in ölümü onu derin bir yasa boğar. 1948 yılında emekli olup kendi çapında matematik kitapları yazmaya başlamış ve öğrencilerine dersler vererek para kazanmıştır. 1966 yılında tam 83 yaşında yine aynı yerde hayatını kaybetmiştir.

Mushab Bedirhan Andız
Mushab Bedirhan Andız
Matematik Araştırmacısı ve Yazar
Subscribe
Bildir
guest
0 Yorum
Inline Feedbacks
View all comments
Arıcılık Malzemeleri

Yeni Yazılar

Mühendislik Maaşları

Bunları Gördünüz mü?