Klimanın Tarihi: Willis Haviland Carrier başarılı bir mühendisti. 1901 Yılında Cornell Üniversitesi elektrik mühendisliği bölümünden mezun olduktan sonra Buffalo Forge Company firmasında çalışmaya başladı. Burada ki ilk projelerinden biri, ısıtma bobinlerinden oluşan bir sistemden geçirildiğinde havanın ne kadar ısı soğurabileceğini belirlemekti.
Klima Nedir
Sackett-Wilhelms Lithographing and Publishing adlı matbaa fabrikasında ki ısı ve nem problemini çözmek amacı ile 1902 Yılında amonyağın ısı değişiminde kullanılabileceğini fark etti ve ilk klima icat edilmiş oldu. Bu klima yaklaşık 30 ton ağırlığındaydı. Carrier ve ekibi bu işlevsel makineyi geliştirme üzerine ar-ge çalışmalarına başladı ve amonyak, metil klorid ve propan gibi maddelerle ısı transferini iç mahallerden dış mahallere taşımayı sağlayan klimaların gelişmesi için çalışmaları devam ettirdiler.
Fakat “soğutucu” cihazların esas atılımı refrigant (soğutucu akışkan) icadıyla olmuştur. Soğutucu akışkanlar amonyak ve diğerlerinden farklı olarak daha yüksek verim daha az zararlı ve entalpisi daha düşük ürünlerdi.
General Motor Laboratuvarında 1928 sadece 3 günde icat edilmiş olan ilk soğutucu akışkanlar R22, R11, R12, R134-A dır. Dupont firmasının patentini almasıyla ‘’Freon’’ adı ile ticarileştirilmiştir. 2019 yılının bitimiyle birlikte üretimi dünya çapında durdurulmuştur. Bugün aktif olarak kullanılan 103 çeşit soğutucu akışkan mevcuttur.
Soğutucu akışkanların detaylarına başka bir yazımızda gireceğiz. Bugün yaklaşık 100milyar dolar küresel hacme sahip klima sektörünün bugün hala aynı sistemle çalışıyor olması şaşırtıcı olsa gerek.
Klima Çevirimi Nasıl Olmaktadır?
Klima cihazları iç mahalden soğurulan ısının atmosfere transferini gerçekleştirmektedir. Soğutucu akışkanın sıkıştırılıp genleşmesi arasında oluşan ısı farkının mahaller arasında taşınmasıyla bu işlem bize konfor sağlamanın yanında gıda ürünlerimizide bozmadan ve kokmadan uzun süre depolanmasını sağlıyor. Aşağıda klima çevirminin detaylı bir şeması görülmekte.
Temelde 4 elemandan oluşan bu sistemin sağlıklı çalışması için detaylı olarak aşağıda ki parçalar gereklidir.
İç ünite:
- Serpantin
- Distribütör
- Genşleşme valfi
- Fan
- Flaplar
- Flap motorları
- Elektronik kart
- Kumanda ünitesi
Dış ünite:
- Serpantin
- Genleşme valfi
- Dış ünite distribütörü
- Motor
- Kapasitör
- Elektronik kart
- 4 yollu vana
- 4 yollu vana selenoid valfi
- Dış ünite fanı
Boru bağlantısı:
- Emme hattı
- Basma hattı
- Sinyal kablosu
- Drenaj hattı
Klima Tipleri
Mahallerde ki dekoratif ihtiyaçlara göre … tipte bulunan klimalar ağırlıklı olarak 5 tipte bulunur.
- Duvar tipi
- Salon tipi
- Kaset tipi
- Yer-tavan tipi
- Döşeme tipi
- Kanal tipi
Mahalde ki ihtiyaca ve dekoratife göre seçilen iç ünite tipleri kullanıcıların konforu için günden güne değişmekte ve gelişmektedir.
Klimaların Geleceği
Richard Branson 2019 yılında klima sistemleri ile ilgili 3M$ ödüllü bir yarışma başlattı. Yarışmanın amacı mevcut klima sistemlerinin Freon kullanmadan ve daha az enerji sarfiyatı olacak bir tasarımla çalışmasını hedeflemektedir. Yarışma ile ilgili her şeye bu siteden ulaşabilirsiniz: globalcoolingprize.
Bugün sektörün en çıkmaz sokağı reklam bütçelerinin ar-ge bütçesinden 3-4 kat fazla olmasıdır. Ar-Ge bütçeleri ciro-kar-reklam giderlerinin çok çok altında olan Klima sektöründe gelecek 10 yıl içinde merkezi sistemlerin yayılması, motor sistemlerinin gelişmesi, mimarinin iklimlendirmeye yönelik tasarımlar yapması ile enerji tüketiminin azalması ve verimin arttırılması hedeflenmiş olsa da devrim niteliğinde bir çözüm bulunamamıştır.