Meryem Mirzakhan, 40 yaşında hayatını kaybeden İranlı Matematikçi. Stanford Üniversitesi Matematik bölümü öğretim üyesiydi. Meme kanseri nedeniyle hayata gözlerini yumdu. Bilindiği üzere matematikte Nobel ödülü verilmiyor. Bunun yerine Nobel ile eşdeğer denilebilecek Fields Madalyası veriliyor. Hiperbolik geometri, ergodik teori, simplektik geometri gibi alanlarda çalışan Mirzakhani matematiğin nobeli olarak kabul edilen Fields Madalyasını kazanan ilk kadın matematikçidir. Çalışmalarının birçoğunu “Riemann Geometrisi” kapsamında yapan Mirzakhani, Riemann yüzeylerindeki yeni şekillerin kendine özgü haritalarını tasarlıyordu.
Çocukluğundan beri yazar olmak isteyen Mirzakhaninin matematikçi olacağı ise hiç aklına gelmezdi. Lise son sınıfa kadar aklında yazar olmak vardı lakin hayat onu dünyanın en önemli matematikçisi olma statüsüne kadar taşıdı. Matematik ile tanışması ise abisinin sorduğu 1’den 100’e kadar olan sayıların toplanın kaç olacağını sorması ile başlar. Meryem Mirzakhani ise Gauss adlı dergideki çözümden etkilenerek matematiğe olan sempatisi birden artmıştır.
Öğretmenleri tarafından defalarca kendisinin matematik ile ilgili hiçbir işte başarılı olamayacağı söylense de İran’nın en önemli üniversitesinde matematik ve temel bilimler okumaya hak kazanmıştır. Lise yıllarında okul müdürünün Meryem Mirzakhaniyi keşfetmesi ve matematik olimpiyatlarına göndermesi ile matematik serüveni başlamıştır. Üstelik madalyalar ile dönmüştür. Öğretmeninin ise o zamanlardan sonra yüz halini okurun tahmin etmesini istiyoruz.
Dünyanın en iyi üniversitelerinde olmayı hak eden Mirzakhani Harvard, MIT ve Stanford Üniversitelerinde dersler vermiştir. 4 yılda bir, 1936 yılında Kanadalı matematikçi John Fields adına verilmeye başlanan bu ödülü 2014 yılında ilk kez bir kadın olarak Mirzakhaniye verilmiştir. Eşi de Stanford Üniversitesinde Bilgisayar Mühendisi olan Jan Vodrak, Mirzakhaninin hergün eve geldiğimde binlerce esrarengiz ve garip şekiller ürettiğini hatta kızının annesinin ressam olarak tanıdığını belirtmiştir.
Meryem Mirzakhani, 40 yaşında 2017 yılında aramızdan ayrıldı. Bernard Riemann gibi erken oldu gidişi. Matematiğin “Mavi gözlü devi” artık aramızda yok…