Nizamülmülk Eserleri

07/03/2018

8103

Bu yazımızda Nizamülmülk eserleri, Nizamülmülk hayatı ve Nizamülmülk ölümü hakkında bir takım bilgiler vereceğiz. Nizamülmülk Türk tarihinin en büyük devlet adamlarından biri olup Büyük Selçuklu Devleti’ne Melikşah ile birlikte parlak ve şanlı bir dönem yaşatmıştır.

Nizamülmülk Kimdir?

Asıl adı Ebu Ali Kıvamuddin Hasan bin Ali bin İshak et-Tûsî olan Nizamülmülk (devletin düzeni) Büyük Selçuklu Devleti’nin veziri, Siyâsetnâme’nin yazarı, devlet adamı ve siyaset bilimcisidir.

Nizamülmülkün Hayatı

Nizamülmülk, 10 Nisan 1018 yılında Gazne Devleti idaresinde bulunan İran’ın, Horasan’da Tus şehrinde doğmuştur. İlk devlet işini Horasan valisinin yanında çalışarak yapan Nizamülmülk 1059’da Horasan valisi olmuştur. 1064 yılında Büyük Selçuklu Devleti’ne vezir olarak atan Nizamülmülk Alparslan ve Melikşah’ın hükümdarlık dönemlerinde vezirlik görevini yapmış, Abbası halifesi Kâim bi Emrillah tarafından memleketin nizamlarının kurucusu anlamındaki Nizamülmülk ismini almıştır.

Nizamülmülk’ün Kişiliği, Eserleri

Büyük Selçuklu Devleti için 30 yıldan fazla vezirlik yapan, Malazgirt hariç Selçuklunun bütün fetihlerinde bulunan Nizamülmülk, az ve öz konuşması, merhameti, adalete verdiği önem, dine verdiği önem ve alimliği ile kendisinden söz ettirmiş, etkisini hemen her konuda hissettirmiştir.

Bugün siyaset ilmiyle uğraşanların başucu kitabı olan birçok dillere tercüme edilerek, yayınlanmış olan Siyasetname isimli eserinde, Türk-İslam devletlerinin idari, mali, siyasi, askeri, sosyal ve kültürel yapısını incelemiş ve yoğun bir dini bağlam içerisinde öğütler vermiştir. 11. Yüzyılda Farsça yazılmış eserin en eski kopyası İran Tebriz Milli Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Ayrıca siyasetname dışında siyaset ile harmanlanmış bilgi birikimlerini yansıttığı birçok eseri mevcuttur.

Nizamülmülk’ün Ölümü

Nizamülmülk’ün kim tarafından hangi sebeple öldürüldüğü kesin olmamakla birlikte eşitli kaynaklarda yer alan bilgiler suikast kurbanı olduğunu göstermektedir. Örnek bir devlet adamı olan Nizamülmülk, 14 Ekim 1092 tarihinde kurucusu Hasan Sabbah (tarihin ilk teröristlerini yetiştiren kişi) olan Haşhaşi tarikatının bir üyesi tarafından sırtından hançerlenerek öldürülmüştür.