Kaynak Teknolojisi Nedir

Merhaba sevgili Mühendis Beyinler okurları, yazılarıma çalışma yoğunluğumdan dolayı bir süre ara vermiştim. Tekrar sizlerle buluştuğum için mutluyum. Bugün sizlere kısaca, kaynak nedir, kaynak uygulamaları, kaynak çeşitleri ve kaynağın öneminden söz edeceğim.

Kaynak, iki metali veya termoplastik malzemelerin ısıtılarak araya bir malzeme katarak ya da katılmayarak birleştirme işlemine denir. Sizlere bu yazımda metal kaynağı üzerinde duracağım.

Kaynak fikri ilk olarak, Rusya ve Amerika’da ortaya çıkmıştır. 1880-1885 yıllarında Amerika’da Coffin, Rusya’da ise Bernardo tarafından karbon elektrodlar kullanılarak oluşturulan ark sayesinde iki metali birleştirilmiştir. 1890-1892 yılları arasında çıplak telli metal ark kaynağının bulunmasıyla ilerleme sağlanmıştır.

Kaynak

Kaynak teknolojisinin asıl gelişimi II. Dünya Savaşına dayanmaktadır. 19. Yy keşfedilen karbon ve metal ark kaynakları havanın etkisiyle özelliklerini kaybetmekteydi. Çoğunlukla kaynak açık havaya maruz kaldığında gözenekler oluşmakta ve bu da kaynakta çatlama ve kırılmalara yol açmaktadır.

Dünya Savaşı, daha hafif ve sert metaller üzerinde çalışmalar yapılmasına sebep olmuştur. Uçak ve gemi gibi ileri teknoloji araçların gelişimi için kaynak teknolojisinde gelişimi şarttı. Bu yüzden günümüzde, ark kaynağından sonra en çok kullanılmakta olan MIG (Metal Inert Gas) ve TIG (Tungsten Inert Gas) kaynak çeşitleri gün yüzüne çıkmıştır.

Kaynağın Sınıflandırılması

Sizlere hepsinden tek tek söz edemeyeceğim için, içinden önemli gördüğüm 3 tanesini anlatacağım.

Elektrik Ark Kaynağı

Bu yöntem, kaynak yöntemleri için uygulaması kolay ve basit olanıdır. Bir dolgu malzemeleri (elektrod) ile ana malzeme arasında bir elektrik arkı oluşturulması ile yapılan yöntemdir. DC veya AC kaynak ile yapılabilmektedir. Klasik elektrodlar ile yapılabilmesinin yanı sıra gaz korumalı olan örtülü elektrodlar ile de kaynak yapılabilir. Şekilde gördüğünüz örtülü bir elektrod ark kaynağına örnektir.

Gazaltı Kaynağı

Gazaltı kaynağı, bugün pek çok imalat yapan sektörde kullanılmaktadır. Çeşitli kurum ve kuruluşlar gazaltı kaynak eğitimleri ile sektörün kaynakçı açığını azaltmaktadır.

Bu yöntemle yapılan kaynağın en önemli avantajı kaynak sırasında kaynak yapılacak yerin belirli gazlar ile korunması ve bu sayede havadan ve başka etmenlerden etkilenmemesidir. Gazaltı kaynağı, kaynak yapılacak metal ile tükenen bir kaynak elektrod parçasının arasında oluşan elektrik arkının gaz korumalı olarak yapılması işlemidir. Kaynak yapılacak metale sürekli sürülen kaynak teli eriyerek kaynak metalini oluşturmaktadır.

Gazaltı kaynağı üç çeşittir.

• MIG ( Metal Inert Gas)
• TIG (Tungsten Inert Gas)
• MAG (Metal Active Gas) olarak incelenir.

MIG (Metal Inert Gas): Bu kaynak yönetiminde kullanılan gazlar asal gazlar olup, Helyum ve Argon gazları korumasındadır. Genellikle çelik için kullanılmaz.

MAG (Metal Active Gas): Bu kaynakta kullanılan gazlar CO₂ ve karışım gazlardır. Çelik, düşük karbonlu çelik veya alaşımlı çelikte kullanılır.

MIG ve MAG kaynaklarında elektrik ark kaynağında olduğu gibi elektrod değiştirmeye gerek yoktur. Kaynak makinesi tarafından kaynak bölgesine sürekli sürülen kaynak teli ile elektrod ihtiyacı sağlanmaktadır.

TIG (Tungsten Inert Gas): Üstün nüfuziyet istenilen demir dışı metallerin imalatı ve üretiminde bu yöntem uygulanmaktadır. Yöntem seri üretim ve robotik üretimlere uygun değildir. Çünkü burada elektrod, elektrik ark kaynağında olduğu gibi elle sağlanmaktadır. Bu elektrod tungstendir.

Gazaltı ve elektrik ark kaynağı arasındaki farkları merak edenler olabilir. Kısaca, gazaltı kaynağı daha hızlı seri üretime elverişlidir. Kaynak bölgesinde oluşabilecek çapaklar gazaltı kaynak çeşitlerinde daha azdır.

Sizlere genel olarak kaynak teknolojisini anlatmaya çalıştım. Unutmadan, tabi ki son yıllarda hızla gelişmekte ve popülerliğini arttırmakta olan “Kaynak Mühendisliği ”ne de değinmek istiyorum.

Kaynak Mühendisliği, kaynak teknolojilerinin üretim aşamaları, tasarım, malzeme bilimi, gözetim, mekanik ve elektronik sistemlerini de kapsayan mühendislik dalıdır. Ülkemizde ODTÜ bünyesinde ve Gedik eğitim vakfı tarafından kaynak mühendisliği eğitimi verilmektedir. Daha detaylı bilgi için: